Cilt Kanseri: Tanısı, Etkileri, Semptomları, Korunma Yolları

Cilt kanseri nedir? Cilt hücrelerinin anormal büyümesi ile oluşan, çoğunlukla güneşe maruz kalan deride gelişir ancak bu yaygın kanser türü, cildinizin normalde güneş ışığına maruz kalmayan bölgelerinde de ortaya çıkabilir.

Üç ana cilt kanseri türü vardır: Bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve melanom.

Ultraviyole (UV) radyasyona maruz kalmayı sınırlayarak veya bundan kaçınarak cilt kanseri riskinizi azaltabilirsiniz.

Cildinizde şüpheli değişiklikler olup olmadığını kontrol etmek, cilt kanserini en erken evrelerinde tespit etmenize yardımcı olabilir.

Cilt kanserinin erken teşhisi çok önemlidir çünkü başarılı cilt kanseri tedavisi için size en büyük şansı verir.

Semptomlar

Cilt kanseri, evvela kafa derisi, yüz, dudaklar, kulaklar, boyun, göğüs, kollar ve eller olmak üzere güneşe maruz kalan cilt bölgelerinde ve kadınlarda bacaklarda gelişir ancak gün ışığını nadiren gören bölgeler de (avuç içleriniz, tırnaklarınızın ya da ayak tırnaklarınızın altında ve genital bölgenizde) de oluşabilir.

Bu kanser türü koyu tenli olanlar da olmak üzere tüm cilt tonlarındaki insanları etkiler ve riskli bir hastalıktır.

Melanom koyu ten rengine sahip kişilerde ortaya çıktığında, ellerin avuç içi ve ayak tabanları gibi normalde güneşe maruz kalmayan bölgeler de ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir.

Bazal Hücreli Karsinom Belirtileri

Bazal hücreli karsinom genelde boynunuz ya da yüzünüz gibi vücudunuzun güneşe maruz kalan bölgelerinde oluşur.

Bazal hücreli karsinom bu şekilde görünebilir:

• İnci veya mumsu bir halga
• Düz, kahverengi veya ten rengi skar benzeri lezyon
• İyileşen ve geri dönen kanama veya kabuklanma yarası

Skuamöz Hücreli Karsinom Belirtileri

Çoğu zaman, skuamöz hücreli karsinom, yüzünüz, elleriniz, kulaklarınız gibi vücudunuzun güneşe maruz kalan bölgelerinde ortaya çıkar.

Daha koyu tenli kişilerde, genelde güneşe maruz kalmayan bölgeler de skuamöz hücreli karsinom gelişme olasılığı daha yüksektir.

Skuamöz hücreli karsinom nasıl ortaya çıkar?

• Sert, kırmızı bir nodül
• Kabuklu, pullu bir yüzeye sahip düz bir lezyon

Melanom Belirtileri

Melanom vücudunuzun herhangi bir bölgesinde gelişebilir.

Melanom en sık erkeklerin yüzünde ya da gövdesinde görülür.

Kadınlarda bu kanser türü en sıklıkla alt bacaklarda görülür.

Hem erkeklerde hem de kadınlarda güneşe maruz kalmayan ciltte de melanom oluşabilir.

Melanom, herhangi bir cilt tonundaki insanları etkileyebilir.

Daha koyu ten rengine sahip kişilerde, melanom avuç içlerinde ya da ayak tabanlarında ya da tırnakların ya da ayak tırnaklarının altında meydana gelme eğilimindedir.

Melanom belirtileri şunlardır:

• Daha koyu benekli büyük kahverengimsi bir nokta
• Rengi, boyutu ya da hissi değişen ya da kanayan bir deri
• Düzensiz kenarlı ve pembe, beyaz, kırmızı, mavi ya da mavi-siyah görünen kısımları olan küçük bir lezyon
• Kaşınan ya da yanan ağrılı bir lezyon. Avuç içlerinizde, parmak uçlarınızda, ayak tabanlarınızda ya da ayak parmaklarınızda ya da ağzınızı, burnunuzu, vajinanızı ya da anüsünüzü kaplayan mukoza zarlarında koyu lezyonlar

Daha Az Görülen Cilt Kanser Belirtileri

Kaposi sarkomu. Bu nadir görülen cilt kanseri türü, cildin kan damarlarında gelişir ve ciltte ya da mukoza zarında kırmızı ya da mor lekelere neden olur.

Kaposi sarkomu esas olarak AIDS’li kişiler gibi bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde ve organ nakli geçirmiş kişiler gibi doğal bağışıklıklarını baskılayan ilaçlar alan kişilerde daha sıklıkla görülür.

Merkel hücreli karsinom. Merkel hücreli karsinom, derinin üstünde veya hemen altında, saç köklerinde oluşan sert, parlak nodüllere neden olabilmektedir. Merkel hücreli karsinom en sık boyun, baş ve gövdede ortaya çıjabilmektedir.

Sebasöz bez karsinomu. Bu nadir ve agresif bir kanser türüdür ve derideki yağ bezlerinden kaynaklanır. Genellikle sert, ağrısız nodüller olarak görünen yağ bezi karsinomları herhangi bir yerde gelişebilir, fakat çoğu göz kapağında meydana gelir ve burda sık olarak diğer göz kapağı sorunlarıyla karıştırılmaktadır.

Ne Zaman Doktora Gitmeli

Cildinizde sizi endişelendiren herhangi bir değişiklik fark ederseniz zaman kaybetmeden doktorunuza görünün.

Tüm cilt değişiklikleri cilt kanseri olduğunuz anlamına gelmemektedir.

Doktorunuz bir neden belirlemek için cildinizde bir takım testler yapacaktır.

Cilt Kanseri Neden Olur?

Cilt kanseri, cilt hücrelerinin DNA’sında hatalar yani mutasyonlar meydana geldiğinde ortaya çıkar.

Mutasyonlar, bir kanser hücresi kütlesi oluşturur ve bu hücrelerin kontrolden çıkmasına neden olur.

Cilt kanseri, derinizin en üst tabakası olan epidermistede başlar.

Epidermis, vücudunuzun daimi olarak döktüğü cilt hücrelerinin koruyucu bir örtüsünü sağlamakta olan ince bir tabakadır.

Epidermisin üç ana hücre tipi vardır:

• Skuamöz hücreler, cildin iç astarı olarak işlev görür ve dış yüzeyin hemen altında yer alır.
• Yeni cilt hücreleri üreten bazal hücreler, yassı hücrelerin altına oturur.
• Melanosit, melanin, cilt normal rengini veren pigmenti üreten epidermisin alt kısmında yer almaktadır. Melanositler, cildinizin daha derin katmanlarını muhafaza etmeye yardımcı olmak için güneşteyken daha fazla melanin üretir.

Cilt kanserin başladığı yer, türünü ve tedavi seçeneklerinizi belirler.

Risk Faktörleri

Cilt kanseri riskinizi artırabilecek faktörler vardır:

• Açık ten. Cilt renginden bağımsız olarak herkes cilt kanserine yakalanabilir. Bununla beraber, cildinizde daha az pigment (melanin) bulunması, zararlı UV radyasyonuna karşı daha az koruma sağlar. Sarı ya da kızıl saçlarınız ve açık renkli gözleriniz var ise ve kolayca çil ya da güneşte yanıyorsanız, cilt kanserine yakalanma olasılığınız koyu tenli bir kişiye göre çok daha fazladır.

• Güneş yanığı öyküsü. Çocukken ya da gençken bir ya da daha fazla kabarcıklı güneş yanığı geçirmiş olmak, yetişkin olarak cilt kanserine yakalanma riskinizi artırır. Yetişkinlikte güneş yanıkları da bir risk faktörü içerisindedir.

• Aşırı güneşe maruz kalma. Güneşte çok zaman geçiren herkes, özellikle cilt güneş kremi ya da giysilerle korunmuyorsa, cilt kanseri geliştirebilir. Bronzlaşma lambalarına ve yataklarına maruz kalmak da olmak üzere bronzlaşma sizi riske sokar. Bronzluk, cildinizin aşırı UV radyasyonuna vermiş olduğu hasar tepkisidir.

• Güneşli veya yüksek irtifa iklimleri. Güneşli, sıcak iklimlerde yaşamakta olan insanlar, soğuk iklimlerde yaşamakta olan insanlara göre daha fazla güneş ışığına maruz kalırlar. Güneş ışığının en kuvvetli olduğu yüksek rakımlarda yaşamak da sizi daha fazla radyasyona maruz bırakır.

• Prekanseröz cilt lezyonları. Aktinik keratoz olarak bilinen cilt lezyonlarına sahip olmak, cilt kanseri geliştirme riskinizi az da olsa artırabilir. Bu kanser öncesi cilt büyümeleri tipik olarak rengi kahverengiden koyu pembeye kadar değişen pullu kaba, yamalar olarak görünür. Cildi güneşten zarar görmüş açık tenli insanlar daha çok yüzlerinde, başlarında ve ellerinde daha sık görürler

• Ailede cilt kanseri öyküsü. Ebeveynlerinizden biri ya da bir kardeşiniz cilt kanserine yakalanmışsa, hastalık riskiniz yüksek olabilir.

• Kişisel bir cilt kanseri öyküsü. Bir kez cilt kanseri geliştirdiyseniz, onu tekrar geçirme riskiniz vardır.

• Zayıflamış bir bağışıklık sistemi. Zayıflamış bağışıklık sistemi olan kişilerde cilt kanseri (ve diger kanser türleri) geliştirme riski daha yüksektir. Bu, HIV/AIDS ile yaşamakta olan bireyleri ve bir organ naklinden sonra bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar alan bireyleri içerir.

• Radyasyona maruz kalma. Egzama ve akne gibi cilt rahatsızlıkları için radyasyon tedavisi gören insanlarda cilt kanseri, özellikle bazal hücreli karsinom riskinde bir artış olabilir.

• Belirli maddelere maruz kalma. Arsenik gibi belirli maddelere maruz kalmak cilt kanseri oluşumu riskini artırabilir.

Önleme

Çoğu cilt kanseri önlenebilir. Kendinizi korumak için şu cilt kanseri engelleme ipuçlarını izleyin:

• Gün ortasında güneşten kaçının. Kışın ya da bulutlu havalarda bile, günün diğer vakitleri için açık hava etkinlikleri planlayın. UV radyasyonunu sene boyunca emersiniz ve bulutlar zararlı ışınlardan çok az koruma sağlar.
  
  Güneşten en kuvvetli şekilde kaçınmak, cilt hasarına sebep olan ve cilt kanseri geliştirme riskinizi artıran güneş yanıklarından ve bronzluklardan kaçınmanıza yardımcı olur. Zamanla güneşe fazla maruz kalma da cilt kanserine neden olabilir.

• Yıl boyunca güneş koruyucu kullanın. Güneş koruyucuları, tüm zararlı UV radyasyonunu, özellikle de melanomaya yol açabilecek radyasyonu önlemez ama genel bir güneş koruma programında önemli bir rol oynarlar. Bulutlu günlerde bile SPF’si en az 30 olan geniş spektrumlu güneş kremi kullanmaya dikkat gösterin.
  
  Güneş kremini cömertçe uygulayın ve her iki saatte bir ya da yüzüyorsanız ya da terliyorsanız daha sık tekrar uygulayın. Dudaklarınız, kulaklarınızın uçları ve ellerinizin ve boynunuzun arkası da olmak üzere, maruz kalan tüm ciltler için çok miktarda güneş kremi kullanın.

• Koruyucu elbise giyin. Güneş kremleri UV ışınlarına karşı tam koruma sağlamaz. Bu sebeple cildinizi kollarınızı ve bacaklarınızı kapatan koyu renkli, sıkı dokunmuş elbiseler ve beyzbol şapkası ya da vizörden daha fazla koruma sağlamakta olan geniş kenarlı bir şapka ile örtün.
  
  Bazı şirketler ayrıca fotokoruyucu kıyafetler de satmaktadır. Bir dermatolog size uygun bir marka önerebilir. Güneş gözlüğünü kullanmayl unutmayın. Her iki UV radyasyonu türünü de engelleyenleri bir güneş gözlüğü arayın. (UVA ve UVB)

• Bronzlaşma yataklarından kaçının. Bronzlaşma yataklarında kullanılacak olan ışıklar UV ışınları yayar ve cilt kanseri riskinizi artırabilir.

• Güneşe karşı hassaslaştırıcı ilaçların farkına varın. Antibiyotikler de olmak üzere bazı yaygın reçeteli ve reçetesiz ilaçlar cildinizi güneş ışığına karşı daha hassas hale getirebilir.
  
  Aldığınız ilaçların yan etkilerini doktorunuza ya da eczacınıza sormayı unutmayın. Güneş ışığına karşı hassasiyetinizi arttırırlarsa, cildinizi korumak için güneşten uzak durmak için ekstra önlemler alın.

• Cildinizi düzenli ilaçlanma kontrol edin ve değişiklikleri doktorunuza bildirin. Cildinizi sık sık yeni cilt büyümeleri ya da mevcut benler, çiller, şişlikler ve doğum lekelerindeki değişiklikleri açısından inceleyin.
  
  Aynalar yardımı ile yüzünüzü, boynunuzu, kulaklarınızı ve saç derinizi kontrol etmeyi unutmayın. Göğsünüzü, kollarınızın ve ellerinizin üst ve alt kısımlarını iyice inceleyin. Tabanlar ve ayak parmaklarınız arasındaki boş kısımlar olmak üzere bacaklarınızın hem önünü hem de arkasını ve ayaklarınızı inceleyin. Ayrıca genital bölgenizi ve kalçalarınızın arasını da kontrol etmeyi unutmayın.

Alerji ciddi deri hastalıklarına neden olabilir. Evde alerji testi nasıl yapılır? öğrenmek ister misiniz?