CAS testi nedir? 5-17 yaş arası bireylerin planlama becerilerini ve dikkat süreçlerini değerlendirmek için geliştirilmiştir. CAS Testi (Bilişsel Değerlendirme Sistemi), zekânın “bilişsel süreçler” temelinde değerlendirildiği “Zihinsel Değerlendirme Sistemi” anlamına gelir. Amaç, okul çağındaki çocukların bilişsel süreçlerdeki yeterliliğini ve düzeyini belirlemektir. CAS ayrıca dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, öğrenme güçlüğü, zihinsel engellilik, travmatik beyin hasarını değerlendirmek için de kullanılır.
CAS testi İşe Yarar mı?
Bu teori, nöropsikolojik ve bilişsel Psikoloji alanındaki araştırmalardan türetilmiştir.
Test süresi genellikle 80 ila 120 dakika arasında değişiyor. Çocuğun yaş düzeyine ve performansına bağlı olarak test maksimum 120 dakikaya kadar uzayabilir. Cas testinde bakılan bazı alanlar vardır.
Bu alanları değerlendirirken göz önünde tutulması gereken de çok önemli bir durum var. Öğrenme için gerekli olan 4 alan var. Bu alanlar CAS testinde ölçülür. Uzmanların istediği şeyler ölçtükleri 4 alanın birbiri ile dengeli olması ve düzgün performansta olmasıdır.
Uzmanlar bunu bir arabanın 4 tekerleği örneğine beznetirler. Bu arabanın 4 tekerleği dengeli olduğunda ve aynı derecede basınca sahip olduğunda çocuk öğrenme yolunda düzgün bir şekilde ilerler. Fakat alanlardan birinin basıncı çok fazla birinin çok daha düşük kaldığında yine ilerler ama çok tökezleyerek ilerler.
Bu yüzden uzmanların testte değerlendirdikleri sadece yaş düzeninin uygun olup olmadığı değil, alanlar arasındaki farklar ve alanlar arasındaki dengedir. Teste ilk bakış alanlı planlama alanıdır. Planlama alanında çocuğun yeni bir strateji geliştirebilme, duruma uygun planlar hazırlayabilme becerisi ölçülür. Bu aynı zamanda dürtüsellik dediğimiz kavramla yakından ilişkilidir.
Dürtüsel alanlarında problem yaşayan çocukların öğretmenleri genellikle şu şekilde geri dönüş verir “çocuk çok zor hazırlanıyor, okuldan çıkarken çantasını, kalemini hazırlayıp ayrılması çok uzun sürüyor ve genellikle en geride kalan o oluyor.
Aynı şekilde evde de anne bu şekilde geri dönüşler verir. Bir yere çıkacağımız zaman çocuğun hazırlanması çok uzun sürüyor, bir şeylerini durmadan unutuyor sonra dönüp geri almak durumunda kalıyor gibi hayatını planlamakta zorlanan aynı zamanda bilinçsel olarak da plan yapmakta zorlanan çocuklardır.
Dediğimiz gibi bu alan dürtü kontrolü ile yakından ilişkilidir. Davranışını duygusunu düşüncesini kontrol edemeyen bireyleri bu alandaki performansı yaş düzeyinin altında çıkabilir.
Bakılan ikinci alan ise eşzamanlık alanı. Burada çocuğun doğal potansiyelini ve bu potansiyelin ne kadarını yansıttığını ölçeriz. Şekil hafızası bölümü ile çocuğun fotoğrafik hafızasını akılda tutabilme yeteneği ölçülür.
Bu alan zekâ puanı denilen alana en yakın bölümdür.
3 olarak baktığımız bölüm dikkat bölümüdür.
Genellikle öğretmenler, anneler, babalar dikkat eksikliği varsa CAS testinin yapılmasını isterler. Fakat bu talep de her zaman dikkat değil, farklı alanlarda da düşüklük saplanabilir. Dikkat alanında uzmanların baktığı şey çocuğun odaklanması, odaklanırken çevredeki diğer uyarıcıları göz ardı edebilmesi ve bu odaklanmayı sürdürebilmesidir.
Bu alanda belirgin bir düşüklük varsa bazen psikiyatrik bir yönlendirme yapılabilir. teste baktığımız son alan da ardınılık dediğimiz alan. Bu alanda çocuğun kısa süreli hafıza becerilerini ölçeriz.
Akılda tutabilme yeteneğine bakarız. Bu çok kıymetli bir durumdur çünkü çocuk ders sırasında öğretmenini dinlerken duyduklarının ne kadarını akılda tutabiliyorsa o kadarını kalıcı olarak öğrenebilip hafızaya atabilir. Fakat derste öğretmenini dinlerken öğretmenin söylediği bazı 3 birimlik, 5 birimlik bilgiyi tutarken diğer bilgileri unutursa bunu kalıcı olarak öğrenemez.
Kalıcı olarak öğrenemediğinden dolayı da öğrendiğini yansıtamaz. Genellikle dikkat alımında problem olarak karıştırılabilir.
Bu çocuklar ders sırasında öğretmen bir cümleyi söylediğinde özellikle birinci sınıfta yazma çalışmalarında öğretmen bir cümle söylediğinde 3 veya 4 kelimeyi hatırlarlar fakat beşinci kelimeye geldiklerinde unuturlar ve neydi? neydi? diye durmadan sormak zorunda kalırlar.
Böyle zamanlarda bazı problemlerle de karışabilir. Aslında çocuk burada unutur ve hafızasında buna yönelik bir kapasite yok. Unuttuğundan dolayı durmadan öğretmene sormak zorunda kalıyor. Psikologlar bu testin sonucunda 4 alanı ölçtükten sonra bu 4 alanın arasındaki uyuma ve yaş düzenine uygun olup olmadığına bakıp 2 adet rapor hazırlanır.
- Aile raporu
- Uzman raporu
Aile raporu aileye teslim edilir.
Uzman raporunu gidecekleri uzmana (bu bir rehber öğretmen olabilir, bir psikiyatrist olabilir ya da sınıf öğretmeni olabilir) iletilir.
CAS testi sonucunda çok daha önemli bir durum var. Testin sonucuna göre yaş düzeninin altında çıkan veya daha kuvvetli olan alanların yanında çok daha zayıf kalan bir bölüm varsa bu alanları geliştirmeye ve bu alanları yaş düzenine uygun bir performansa çıkarmak için çocuk PES testine alınır.
Bu test çocukta birebir seans sırasında öğrenme alanlarını geliştirmeye yönelik aktiviteler ve çalışmalar yaparak devam edilir.
Bunun sonucunda da hedef 6 ay sora CAS testi tekrarlandığında testte zayıf çıkan alanları yaş düzenine uygun bir performansa gelmesi veya diğer alanlar çok kuvvetliyse zayıf olan alanın da kuvvetli alana yakınlaşması olur.
Amaç yapılan PES testleri ile aradaki farkları azaltmaktır.
Psikolog Damla Ardacoskun bu işin uzmanıdır. İstediğiniz zaman randavü alabilirsiniz.
Diger yazımız olan agorafobi tedavisi ne kadar sürer yazımzı okumalısınız.
